Het zijn hier de San Juan feesten, maar ik heb daar nog niet zoveel van gezien. Het vuurwerk en de grote feestvuren begonnen rond middernacht en in mijn kamer heb ik niets gehoord. Als ik moe ben slaap ik de eerste uren zeer vast.
’s Avonds blijf ik als ‘ouderling’ liever binnen. Maar gisterennamiddag na 18 uur waren vijf (kleine) reuzen op stap door de oude stad met wat traditionele Spaanse muziek erbij: gezellig. Veel ouders en kinderen keken ernaar.
Vandaag is het zaterdag en in Leon is hier gaat op de Plaza mayor een grote markt door met van alles en nog wat: groenten, kaas, ham, salami, chorizo, honing, maar ook kleren en een soort rommelmarkt. Dan stap ik door naar de Barrio Húmedo, een buurt met oude straten van grote kasseien, kleine huizen en vele bars en restaurants. Op één van de meest bijzondere pleinen, de rustige Plaza del Grano, vind je de Iglesia Nuestra Señora (of Virgen) del Mercado , één van de oudste kerken van Leon. Het oudste deel van de kerk is romaans en dateert uit de 11de eeuw. Ze is ook bekend als Santa María del Camino de los Franceses, omdat ze is gelegen aan de Camino Francès . De apsis kijkt uit over de Plaza del Grano of de graanmarkt waar vroeger vooral graan verhandeld werd.
Op het volkse plein is er enerzijds een muziekles bezig voor kleine kinderen in open lucht en anderzijds is de vereniging van kantklossende dames vlijtig aan het klossen en aan het babbelen. Er zijn ook heel veel kleine muziekbands op stap omdat de San Juan feesten tot zondagavond doorgaan. Als de Spanjaarden feesten, doen ze het goed. Gisteren vrijdag was in feite een officiële feestdag, maar heel veel winkels waren toch open. In de Virgen del Mercado is een Heilige Mis bezig. Ik blijf even zitten om aan mijn drie engelbewaarders te denken en een paar weesgegroetjes en onze vaders te bidden voor hen , mijn vrouw , kinderen en kleinkinderen. Ook al geloof ik niet echt meer dat dat dit tot iets dient! De mis is bijna gedaan en blijf tot iedereen buiten is want dan kan ik rustig nog wat foto’s nemen terwijl de lichten nog branden.
Leon, Plaza del Grano: muziek maken met kindjes (l); kantklossen voor de oudere dames (m), en de Iglesia Nuestra Señora del Mercado (R)
Deze voormiddag bezoek ik grondig de San Isidoro kerk want als je in Leon bent is dat een MUST, misschien nog meer dan de kathedraal. De Koninklijke Collegiale kerk van San Isidoro is één van de belangrijkste romaanse monumenten in Spanje. Sinds de stichting in de 10de eeuw, als een klooster voor vrouwen van de koninklijke familie, zijn de San Isidoro basiliek , het pantheon en het museum een toeristische en culturele referentie.
Het overbrengen in 1063 van de relieken van San Isidoro van Sevilla (556-636) een grote theoloog en aartsbisschop van Sevilla geurende 30 jaar, naar Léon was een 1ste belangrijke feit dat leidde tot de bouw van deze basiliek. De bouw van het Pantheon door de koningen, Fernando I en Doña Sancha, in het midden van de 11de eeuw, was een 2de belangrijk feit, want men bouwde een grotere kerk voor San Isidoro en er vestigden zich ook een gemeenschap van dynamische reguliere kanunniken. Het 3de grote feit waren de fresco’s in de crypte in opdracht van Doña Urraca, de dochter van Fernando I en Doña Sancha. Sindsdien spreekt men van de romaanse Sixtijnse Kapel van San Isidoro. Het klooster had ook een belangrijk scriptorium. Van de 15de tot de 18de eeuw kende het klooster een verdere bloei. Maar de Napoleontische invasietroepen (1808-1812) plunderden de kerk die een kazerne werd. Het Pantheon Real werd omgevormd tot paardenstallen. De sarcofagen werden als drinkbakken gebruikt voor de paarden nadat men ze had opengebroken en geplunderd. In de 20ste eeuw werd er decennia lang hard gerestaureerd aan dit complex en met succes. Het heeft al zijn pracht en praal terug gevonden.
Leon, San Isidoro: het portaal van het Lam Gods (l); het koor van de kerk met links de Puerta del Perdon (m), en de kloostergang naast de kerk (r) die toegang geeft tot het pantheon met de unieke romaanse fresco's die men niet mag fotograferen!
In deze romaanse Real Colegiata de San Isidoro bevindt zich enerzijds de kerk en anderzijds de crypte met het Pantheon van 23 koningen en infanten van het Koninkrijk León. De twee delen liggen naast en achter elkaar, maar hebben elk een ingang. Het is dus geen echte crypte. Bij de ingang staat een man, die me vriendelijk zegt, dat ik niet mag fotograferen. Ik vraag hem of hij mij wat uitleg kan geven en dat doet hij graag ook al ben ik de enige toerist op dit ogenblik van de dag. Ik krijg een super rondleiding die ik hier kort samenvat. De romaanse fresco’s in de crypte en de graven zijn uit de 12e eeuw met Bijbelverhalen en scènes uit het gewone plattelandsleven die schitterend zijn voor die tijd. De kapitelen zijn uitstekend bewaard en hebben verschillende thema's. Ze variëren van plantaardige tot Bijbelse motieven. Het kapiteel met appels verwijst naar de val van Adam en Eva; het kapiteel met dennenappels naar de vruchtbaarheid en de verrijzenis. Interessant is ook dat appel in het Latijn "malus" zowel "appel"als "slecht" betekent!
De 12de-eeuwse fresco's zijn verspreid als 3 cycli van verhalen langs de zes secties van gewelven en op elk van de secties staat een korte tekst uit de 12de eeuw die het begrijpen vergemakkelijkt.
De 1ste cyclus toont de Boodschap aan Maria, het bezoek aan haar nicht Elizabeth, de geboorte en de boodschap aan de herders, de aanbidding der wijzen, de moord op de onschuldige kinderen en de vlucht naar Egypte.
De 2de cyclus is de Passie van Christus: het laatste avondmaal met de apostelen, waar Christus brood geeft aan Judas (zonder nimbus!). We zien er achtereenvolgens: een haan, Gallus, symbool van Christus; de Judaskus; Petrus die het oor van Malchus afhouwt; Petrus met een meid en opnieuw een kraaiende haan, symbool van de verloochening van Petrus en de kruisiging van Christus met de zon en de maan. Hij is immers koning ven het heelal. Links en rechts onderaan staan de opdrachtgevers: koning Ferdinand II en koningin Urraca.
De 3de cyclus is de verrijzenis. In het centrale gedeelte ziet men Christus als rechter en pantocrator ( hij die over alles hEerst), omringd door een mandorla (amandelvormige ring) en Alfa en Omega (Hij is het begin en einde van alles), de 4 vier evangelisten waarvan 3 met hun dierenhoofd - een unieke voorstelling. Geen dubbele voorstelling van vier mensen en drie dierensymbolen plus één menssymbool maar de drie dierenhoofden op de lichamen van de evangelisten. De boog van het gewelf tussen de Apocalyps en Christus in de glorie, is verdeeld in twaalf cirkels die een jaarkalender voorstellen met de activiteiten van elke maand. De bogen, die de gewelfvlakken van elkaar scheiden, zijn alle rijkelijk versierd met geometrische motieven en gestileerde planten.
De figuren, zowel dieren als mensen, zijn gecreëerd met dikke zwarte lijnen die elke kleurzone afbakenen, zoals dat het geval is in de romaanse schilderkunst. De gids zegt me verder dat de okerkleuren van roodachtig, bruin en geel overheersen en zijn aangebracht op witte kalk. Alle kleuren zijn van mineralen, natuurlijke producten, gemaakt zoals dat toen gebruikelijk was.
Leon, Dan Isidoro: het 16de-eeuws retabel (l), een 2-13de-eeuwse schrijn in email champlevé van Limoges (m), de 11de-eeuwse kelk van Doña Urraca waarvan sommigen in 2014 beweerden dat het de H. Graal zelf was!
Na zijn rondleiding bedank ik deze super gids die zo duidelijk alles heeft uitgelegd. Hij vertelt me dat hij een doctoraat in de kunstwetenschappen heeft van de universiteit van Leon. Hij heeft van mijn aandacht in interesse genoten, zegt hij. Er is ook een mooi museum met kelken, juwelen, ivoor, edelmetaal en oude manuscripten. Ik moet er wel alleen heen zonder gids. Een Spanjaard die goed Nederlands kent zegt me kort wat ik zeker moet gaan zien. Het mooiste stuk is de 11de-eeuwse kelk van Doña Urraca. In 2014 hebben enkele onderzeokers beweerd dat het DE echte H. Graal kerk was en dit heeft een toeloop van nieuwsgierigen teweeg gebracht. Sindsdien staat de kelk goed beschermd in een aparte ruimte.
Het museum is grotendeels ingericht rond en in de mooie kloostergang die bij het geheel hoort. Een monumentale trap geeft toegang tot de bovenverdieping van de kloostergang en het museum. Ik zie er ook nog mooie reliekschrijnen o.a. in zilver en /of versierd met email van Limoges. Op het einde wordt ik aangemaand wat sneller mijn bezoek af te ronden. Straks is er een concert en de muzikanten beginnen al toe te komen want, ze moeten nog repeteren. Nu nog snel naar de kerk zelf.
De kerk van San Isidoro is langs een andere ingang te bezoeken (gratis), maar mijn schitterende gids mag daar niet komen. Dan maar alleen alles bezoeken. Het is een mooie romaans-gotische kerk met veel mooie kapitelen. Het middenschip is erg hoog en is bedekt met een tongewelf , terwijl de zijschepen een kruisgewelf hebben. De capilla mayor, vooraan, heeft mooie stergewelven. Het 16de-eeuwse retablo mayor is oorspronkelijk van een kerk in Valladolid en bestaat uit beschilderde panelen van meerdere kunstenaars waaronder een Brusselaar. De bogen die de schepen van de transept scheiden van het hoofschip, hebben een uitgesproken gelobde afwerking. Ze zijn dus duidelijk Mozarabisch.
Leon, San Isidoro: Puerta del Perdon (l), Puerta del Cordero (m)en het Mozarabisch gedeelte aan het transept (r)
Aan de buitenkant zie je op het plein voor de kerk twee mooie romaanse portalen: links op het gebouw de Puerta del Cordero (Deur van het Mystieke Lam) die rust op de kop van twee rammen en de kleine Puerta del Perdon (van de vergeving, omdat de zonden van de pelgrim die erdoor liep vergeven werden). Deze rust op twee leeuwenkoppen zonder specifieke symbolische betekenissen gezien hun gelaatsuitdrukking.
La puerta del cordero is een super staaltje van pedagogische , politieke en religieuze iconografie. Bovenaan het lam in een medaillon (of clipeus) vastgehouden door twee engelen. Aan elke kant nog een engel telkens met het kruis, het passiesymbool van Christus in één hand. Met de andere hand wijzen ze naar boven en kijken omhoog. Daaronder het offer van Abraham. In het midden het offer van Isaak door Abraham. In Mozarabische Spanje beeldde men vaak dit offer uit in plaats van de gekruisigde Christus. Het offer van Isaak is in het OT immers een prefiguratie voor de offerdood van Jezus Christus op het kruis. Het onderste deel toont de geschiedenis van Abraham en zijn twee vrouwen Sara en Hagar. Rechts staat Sara bij de deur van een tent of hut. Volgens sommigen is dat de synagoge met een schriftgeleerde ervoor. Die persoon houdt de deurklopper vast. De rechterhand is met de palm naar buiten gekeerd en die wordt voor de borst gehouden. Links naast haar is Isaac of Abraham gezeten op een paard op weg naar de berg om geofferd te worden. Isaak trekt respectvol zijn schoenen uit onder een boom omdat hij op heilige grond zal lopen. Hij is in lendendoek en blootsvoets; zijn sandalen staan op de grond. Abraham, ook op blote voeten, luistert naar de stem uit de hemel voorgesteld door de rechterhand van God Hij heeft zijn zoon bij de haren en zet hem het mes op de keel maar God beveelt hem te stoppen. Een ram, vastgehouden door een engel, zit verstrikt in een struik. Links van de engel staat Hagar, de verstoten vrouw die met haar zoon door Abraham verdreven wordt naar de woestijn. Ismaël zit op een paard en richt zijn pijl op het Lam Gods. Ismaël wordt gezien als de stamvader van de Arabieren en de Berbers. Dit timpaan bevat dus een anti-islamitische en anti-Joods elementen en pro-christelijke elementen . Volgens somimgen verwijst het timpaan dus naar de drie godsdiensten die op een openbaring berusten: Het Jodendom, de Islam en het christelijk geloof met de katholieke kerk. Deze laatste staat letterlijk en figuurlijk boven de andere twee met het beeld van het Lam Gods zoals bij de gebroeders Van Eyck. Het is een geloofsboodschap voor de christenen die verwijst naar de politieke situatie van de reconquista in het toenmalige Spanje. De Puerta del Cordero is dus duidelijk een artistiek kunstwerk maar tegelijkertijd een dogmatisch en doctrinaire pedagogische voorstelling voor de christenen.
Links van de Puerta del cordero staat een geblokte romaanse toren. Ik loop nog even rond het geheel dat tegen de romeinse oude muur aangebouwd is en dan wandel ik naar mijn hotelleke terug. Onderweg koop ik een klaargemaakte halve kip, want ik eet niet genoeg vlees en teveel sla volgens Magda…Ik koop er toch een zakje verse sla bij!
Na een grondig bezoek loop ik een laatste keer door de oude stad. Het is indrukwekkend hoeveel van de Romeinse en/of middeleeuwse muur er nog bewaard is en hoe hard er aan gerestaureerd wordt. Toerisme is een belangrijke bron van inkomsten en dat zie je overal.
Rond 15 uur ben ik terug op mijn kamer wat rusten en begin ik aan mijn blog, want dan stopt het leven toch tot rond 18 uur. Daarna ga ik nog een laatste keer op stap tot aan de rivier. Ik loop nog eens door een ander deel van de stad met de Plaza mayor en oude steegjes.
Rond 21 uur ben ik terug op mijn kamer voor een lichte maaltijd. Ik werk er verder aan mijn blog van de dag.
Vroeg naar bed, want morgen is terug een fietsdag naar Hospital de Orbigo. Ik ben al 7 weken onderweg; wat vliegt de tijd.
Kommentare